Adam Öldürmek ve İntihar Etmekle İlgili Ayet ve Hadisler

Adam Öldürmek ve İntihar Etmekle İlgili Ayet ve Hadisler



İslam’da adam öldürme ve intihar etmenin hükmü nedir?
Adam öldürmek ve intihar etmekle ilgili hadisler ve hadislerin açıklaması…

1- Enes (r.a.) der ki: Nebiyy-i Ekrem Efendimiz’e büyük günahlardan sorulduğunda şöyle buyurdu:

“Allah’a şirk koşmak, ana babaya itaatsizlik etmek, adam öldürmek ve yalan yere şahitlik yapmak.” (Buharı, Şehadat, 10)

2- Abdullah bin Ömer (r.a.) der ki: Resulullah şöyle buyurdu:

“Haram kan dökmediği müddetçe mü’min, dıni hususunda bir genişlik içinde olmaya (Allah’ın rahmetini ummaya) devam eder.” (Buharı, Diyat, 1)

3- Abdullah bin Amr bin as (r.a.) der ki: Resulullah şöyle buyur-du:

“Canım kudret elinde olan Allah’a yemın ederim ki, bir mü’minin öldürülmesi, Allah katında, dünyanın zeval bulup yok olmasından daha büyük (bir hadise)dir.” (Nesaı, Tahrımü’d-Dem, 2/3984. Ayrıca bkz. Tirmizı, Diyat, 7/1398; İbn-i Mace, Diyat, 1)

4- Abdullah bin Mes’ud (r.a.) der ki: Nebiyy-i Ekrem şöyle buyurdu:

“Kıyamet günü insanlar arasında ilk görülecek dava, kan dökmekle ilgili olanlardır.” (Buharı, Diyat, 1; Müslim, Kasame, 28)

5- Ebü’l-Hakem el-Becelı (r.a) der ki: Ebu Saıd el-Hudrı ile Ebu Hüreyre Hazretlerini, Resulullah Efendimiz’in şu sözlerini zikrederken işittim:

“Eğer sema ve yeryüzü ehli, bir mü’minin kanını (haksız yere dökme günahına) iştirak etselerdi, Allah onların hepsini birden Cehenneme atardı.” (Tirmizı, Diyat, 8/1398)

6- Ebu Hüreyre’den (r.a.) rivayet edildiğine göre Nebiyy-i Ekrem şöyle buyurmuştur:

“Kim kendisini dağdan atarak intihar ederse, o Cehennemde devamlı ve ebedı olarak sonsuza kadar kendini dağdan atar. Kim zehir içerek intihar ederse, zehirini eline alır ve Cehennem ateşinin içinde ebedı olarak onu içer. Kim de kendisini bir demir ile öldürürse, demirini eline alır ve Cehennem ateşinin içinde ebedı olarak o demiri karnına saplar.” (Buharı, Tıbb, 56; Müslim, ıman, 175; Tirmizi, Tıbb, 7/2044-2045; Nesaı, Cenaiz, 68; Ebu Davud, Tıbb, 11/3872)

HADİSLERİN AÇIKLAMASI

Resulullah adam öldürmeyi büyük günahlar arasında zikretmektedir. Hatta adam öldürmek, muhtelif rivayetlerde şirkten hemen sonra zikredilir.

İbn-i Ömer (r.a.), haksız yere adam öldürmeyi, çıkışı olmayan en tehlikeli ve helak edici bir uçurum olarak görmüştür. (Buharı, Diyat, 1)

ŞİRKTEN SONRA EN BÜYÜK GÜNAH

İmam Şafiı’ye göre de, şirkten sonra en büyük günah adam öldürmektir.

İkinci hadisimizde ifade edildiğine göre, bir kul, adam öldürmediği müddetçe Allah’ın af ve merhametini ummaya devam edebilir. Yani bütün günahlar affedilir, ancak adam öldürmenin günahı söz konusu olduğunda orada biraz durmak ıcab eder. O konuda dikkatli olmak lazımdır.

Diğer taraftan, Allah’ın şirk hariç bütün günahları affedeceğini bildiren alimlerimiz, bu hadisin adam öldürmekten şiddetle sakındırmak gayesine matuf olduğunu ifade ederler. Burada, “Cana kıymak”, günahının büyüklüğü sebebiyle affedilmesi çok zor bir suç olarak tanıtılmaktadır.

İslam nazarında bir kişiyi ihya etmek bütün insanlara hayat vermek gibi büyük ve ehemmiyetli bir hayır olarak telakkı edilir. Bunun aksine bir kişiyi öldürmek de yine bütün insanları öldürmek kadar büyük bir günahtır.

Diğer taraftan, bir mü’minin öldürülmesi, Allah katında, bütün dünyanın yok olmasından daha büyük bir mana ifade eder. Yani bütün dünyanın yok olması, Allah’a göre bir mü’minin dını bir ceza olmaksızın öldürülmesinden daha hafiftir.

KABİL’E YAZILAN GÜNAH

Hz. adem’in oğlu Kabil, hasedi sebebiyle nefsine uyarak kardeşi Habil’i öldürmüştü. Kardeşinin ıkazlarına rağmen bunu yapması, onun Allah’ı unuttuğunu ve gafleti sebebiyle O’ndan korkmadığını gösteriyordu. Netıcede bir cinayet işleyerek hem öldürdüğü kişinin hem de kendisinin günahlarını yüklenmiş, zalimler sınıfına katılarak cehennem ehlinden olmuştu. Nefsine tabı olarak işlediği bu büyük günah onu tam bir hüsrana sürüklemişti. Nihayet acziyetini ve hatasını anlayarak büyük bir pişmanlık ateşiyle yanmaya başladı. Zira üstlendiği vebal çok ağırdı. Nitekim Peygamber Efendimiz, ondan sonraki bütün öldürme hadiselerinden Kabil’e de bir misli günah yazılacağını haber vermiştir. Çünkü bu kötü çığırı o açmıştır.

Cenab-ı Hak Kur’an-ı Kerim’de bu kıssayı naklettikten sonra şöyle buyurur:

“Kim, herhangi bir cana kıymayan veya yeryüzünde bozgunculuk çıkarmayan bir kimseyi öldürürse, bütün insanları öldürmüş, kim de bir kim-senin yaşamasına sebep olursa, bütün insanları ihya etmiş gibi olur.” (Maide 5/32)

Demek ki adam öldürmek, insanın hem maddı hem de manevı alemini perişan ederek, onu iki dünya bedbahtı yapmaktadır. İnsanı Allah’ın rahmetinden uzaklaştırıp, gazabına maruz bırakmaktadır.

AHİRETTE İNSANLAR ARASINDA GÖRÜLECEK İLK DAVA
Adam öldürmenin ahiretteki cezası da çok büyüktür. Dördüncü hadisimizde, insanlar arasında görülecek ilk davanın, haksız yere akıtılan kanlar hususunda olacağı ifade edilir. Yani yeryüzünde ilk işlenen günah, ahirette ilk olarak hesaba çekilecektir.

KULUN İLK HESABA ÇEKİLECEĞİ AMEL
Kul ile Rabbi arasındaki meselelerde ilk hesaba çekilecek amel, namazdır. Kul hakkı hususunda ilk hesap ise, haksız yere kan akıtmak sebebiyle olacaktır. Bu da, adam öldürmenin ne kadar büyük bir günah olduğunu anlatmaya kafıdir.

HAKSIZ YERE ADAM ÖLDÜRMENİN CEZASI
Dolayısıyla böyle bir günahın dünyadaki cezası kısasen öldürülmektir. Bir kişinin öldürülmesine çok sayıda insan iştirak etmiş olsa, hepsine de aynı ceza verilir. Beşinci hadisimizde bu durum daha çarpıcı bir üslup ile ifade edilmektedir. Şayet bir mü’minin öldürülmesine bütün insanlar iştirak etseler, Cenab-ı Hakk’ın bir cana karşılık hepsini de cezalandırıp Cehenneme atabileceği bildirilmektedir. İşte bu anlayış, insan hayatına verilebilecek ehemmiyetin zirvesini göstermektedir. Öyleyse bir mü’minin haksız yere öldürülmesine hiçbir suretle iştirak etmemeli ve yardımda bulunmamalıdır.

Adam öldürmenin ahiretteki cezasını haber veren en korkutucu ayetlerden biri şudur:

“Her kim bir mü’mini kasten öldürürse onun cezası, içinde ebedı kalacağı Cehennemdir. Allah ona gazabetmiş, lanet etmiş ve onun için büyük bir azab hazırlamıştır.” (Nisa 4/93)

Müfessirler, ayetin, bir mü’mini kasten öldürmekten şiddetle menetmek için bu şekilde ağır bir tehditte bulunduğunu ifade ederler. Zira Cenab-ı Hak, şirk hariç bütün günahları affedebileceğini bildirmiştir. Adam öldüren bir mü’min, ebedı olarak Cehennemde kalmasa bile büyük bir azapla karşılaşacağı muhakkaktır. Dolayısıyla bu ayet-i kerime, bir mü’mini kasten öldüren Müslümanlar hakkında, haksız yere cana kıyma fiilini şiddetli ve korkutucu bir üslup ile yasaklamaya (tağ-liz ve tahzıre) hamledilmiştir.

Ancak bir mü’mini, sırf mü’min olduğu için öldüren kimselerin, ayette ifade edildiği gibi ebediyyen Cehennemde kalacağında şüphe yoktur.

İSLAM’DA İNTİHAR ETMENİN HÜKMÜ NEDİR?

Allah’ın verdiği can bir emanettir ve onu almaya kimsenin hakkı yoktur. Canı insana Allah vermiştir ve yine O alacaktır. Bu husustaki bir müdahale, Cenab-ı Hakk’ın gazabını celbeder. Bu sebeple başkasının canına kıymak bir tarafa, kişinin kendi canına kastetmesi bile şiddetle yasaklanmış ve intihar etmek büyük günahlardan sayılmıştır. Nitekim altıncı hadisimizde buna verilecek cezanın çok ağır ifadelerle ortaya konulduğu görülmektedir. Bu hadiste, intihar edenlerin kendilerini nasıl öldürdülerse Cehennemde de aynı şekilde ceza görecekleri bildirilmiş ve bu cezanın ebediyyen devam edeceği üst üste üç tekid ile ifade edilmiştir. Her cezanın akabinde, sonsuzluk ifade eden “huld” ve “ebed” kelimelerinin üç defa ard arda tekrarlanması, oldukça dikkat çekicidir. Bu üslup, çok nadir rastlanan bir tehdıt ihtiva etmektedir.

Dünyada kendisini öldüren insan ahirette de kendi kendine işkence yapacaktır. Nasıl intihar ettiyse cezası da aynı şekilde olacaktır. Resulullah diğer bir hadis-i şerifte şöyle buyurmuştur:

“Kim, ne ile intihar ederse, kıyamet günü onunla azab olunur.” (Buharı, Cenaiz, 84; Edeb, 44, 73; Eyman, 7; Müslim, ıman, 176, 177)

Ebu Hüreyre (r.a.) anlatıyor:

Resulullah ile birlikte Hayber Gazvesi’nde idik. Müslüman olduğunu iddia eden bir kimse için, Efendimiz:

“–O, Cehennem ehlindendir!” buyurdu.

Savaş başlayınca o kimse kahramanca savaştı ve yaralandı. Ashaptan bazı-ları:

“–Ey Allah’ın Resulü, az evvel cehennem ehlinden olduğunu bildirdiğiniz kimse korkusuzca savaştı ve öldürüldü!” dediler.

Resulullah yine:

“–Cehenneme (gitmiştir)” buyurdu.

Bu cevap üzerine Müslümanlardan bazıları nerdeyse şüpheye düşecekti. Tam o esnada Efendimiz’e:

“–O kimse henüz ölmemiş, ancak ağır şekilde yaralanmış!” diye haber geldi.

Gece olunca adam yarasının acısına dayanamadı. Kılıcının keskin tarafını alıp üzerine yüklendi ve intihar etti. Durum kendisine haber verildiğinde Allah Resulü:

“–Allahu ekber! Şehadet ederim ki, ben Allah’ın kulu ve Resulüyüm!” bu-yurdu.

Daha sonra Hz. Bilal’e insanlar içinde şöyle ilan etmesini emretti:

“Cennete sadece Müslüman olan kimseler girecektir. Şurası muhakkak ki, Allah bu dıni facir bir kimse ile de kuvvetlendirir.” (Buharı, Cihad, 182; Meğazı, 38; Kader, 5; Müslim, ıman, 178)

Kaynak: Dr. Murat Kaya, Efendimiz’den Hayat Ölçüleri, Erkam Yayınları